Сайн дурын даатгалын асуудлаар Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын Үйл ажиллагааны хөгжлийн хэлтсийн дарга М.Гэрэлмаатай ярилцлаа.
-Нийгмийн даатгалын сайн дурын даатгалд ямар хүмүүс хамрагдах боломжтой вэ? Хэрхэн даатгуулах вэ?
-Ажил олгогчтой хөдөлмөрийн гэрээ, ажил гүйцэтгэх гэрээ болон хөлсөөр ажиллах гэрээ байгуулан ажиллаж байгаагаас бусад иргэд нийгмийн даатгалын сайн дурын хэлбэрт хамрагдаж болно. Өөрөөр хэлбэл тодорхой ажил хөдөлмөр эрхлээгүй иргэд, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, малчин, чөлөөт уран бүтээлч, бичил уурхай эрхлэгч, оюутнууд зэрэг хүмүүс сайн дурын даатгалд даатгуулж болно. Сайн дурын даатгалд хамрагдахын тулд өөрийн оршин суугаа харьяаллын дагуу нийгмийн даатгалын хэлтэст очиж гэрээ байгуулна. Ингэхдээ шимтгэл төлөх сарын хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоо өөрөө тодорхойлж, шимтгэл төлөх хугацаагаа тохирно. Тодруулбал шимтгэл төлөх орлогын доод хэмжээ нь тухайн үед мөрдөгдөж буй хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс багагүй, түүнийг 10 дахин нэмэгдүүлснээс ихгүй байх ёстой. Харин шимтгэл төлөх хугацаагаа сараар, улирлаар, жилээр гэх мэт өөрийн хүссэн нөхцөлөөр сонгож болно.
-Сайн дурын даатгалд даатгуулагч ямар хэмжээгээр шимтгэл төлөх вэ?
-Сайн дураар даатгуулагч нь тэтгэврийн даатгалд 11,5 хувь, тэтгэмжийн даатгалд 1 хувь, үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалд 1 хувь нийтдээ 13,5 хувийн шимтгэл төлдөг. Эдгээр даатгалд даатгуулсанаар албан журмын даатгуулагчтай адил нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр авах боломж нь нээгдэнэ гэсэн үг юм.
-Нийгмийн даатгалын сангаас эргээд ямар үйлчилгээ авах эрхтэй болох вэ?
– Тэтгэврийн даатгалд шимтгэл төлснөөр өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох эрх үүсэх үед тэтгэврээ тогтоолгон авах боломжтой. Магадгүй хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон тохиолдолд тахир дутуугийн тэтгэвэр тогтоож олгоно. Учирч болох гэнэтийн осол, өвчний улмаас тухайн даатгуулагч нас барвал ар гэрт нь үлдсэн хөдөлмөрийн чадваргүй гишүүдэд тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр тогтоон олгодог. Тэтгэмжийн даатгалын сангаас хөдөлмөрийн чадвар түр алдсаны, жирэмсний болон амаржсаны, оршуулгын гэсэн гурван төрлийн тэтгэмж авах эрхтэй. Мөн үйлдвэрийн осол мэргэжлээс шалтгаалах өвчний даатгалын сангаас тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр, зардал гаргуулан авч болно.
-Үйлдвэрлэлийн осол гэдгийг тодруулахгүй юу? Сайн дурын даатгуулагчид хамааралтай гэж үү?
– Үйлдвэрлэлийн осол гэхээр л хүнд үйлдвэр, барилга, уул уурхай гэх мэт эрсдэл өндөртэй ажлын байраар хязгаарлаж болохгүй л дээ. Жишээлбэл сайн дурын даатгалд даатгуулсан малчин мал хариулж явахдаа байгалийн гэнэтийн осолд өртөх, морь мотоциклоосоо унаж, бэртэхийг үйлдвэрлэлийн осолд тооцдог. Мөн хувиараа бизнес эрхлэгчдийн тухайд ажил үүргээ гүйцэтгэж байхдаа осолд өртвөл мөн л үйлдвэрлэлийн осол болно. Зах дээр наймаа хийдэг худалдаачин ажилдаа ирж буцах замдаа гэмтэж, бэртэх тохиолдлыг хүртэл хамааруулдаг байгаа.
–Сайн дурын даатгалаа заавал сар бүр очиж төлөх нь төвөгтэй байж болох юм? Төлбөр төлөх боломжуудын талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?
-Сайн дурын даатгалын шимтгэлээ өөрийн ашигладаг интернэт банк, мобайл банк ашиглан төлөх бүрэн боломжтой. Мөн Qpay ашиглан төлж болно. Дэвтэр баталгаажуулахаар заавал сар бүр нийгмийн даатгалын хэлтэст очих шаардлагагүй. Шимтгэл төлөлтөө манай байгууллагын “Нийгмийн даатгал” гар утасны аппликэйшнийг ашиглан хянаж байгаад нөхөөд бичүүлчихэж болно. Гэрээ байгуулахаар нийгмийн даатгалын хэлтэст очих ажлыг мөн хөнгөвчилж эхэлсэн. Тухайлбал бид “Явуулын үйлчилгээ”-гээр даатгуулагчдад хүрч үйлчлэн газар дээр нь гэрээ байгуулж эхэлсэн. Түүнчлэн гар утасны аппликэйшн ашиглан сайн дурын даатгалын гэрээ байгуулж, сунгадаг болгохоор програм хөгжүүлэлтийг хийж байна.
Ярилцсанд баярлалаа.
